ویندوز چیست
برای مدیریت آسان سخت افزار کامپیوتر به سیستم عاملی نیاز است که بتواند دستورات کاربر را دریافت و مدیریت کند. ویندوز یک سیستم عامل گرافیکی است که ارتباط کاربر را با سخت افزار آسان می کند. اندروید و آی او اس هم سیستم عامل اند که به عنوان یک رابط کاربری یا واسط کاربری، محیطی را فراهم می کند تا نرم افزارهای کاربردی را به آسانی بتوان نصب و اجرا کرد. به عبارت دیگر مدیریت پردازنده، حافظه، دستگاه های ورودی و خروجی، حافظه جانبی، برنامه های کاربردی و رابطه میان کامپیوتر و انسان را برعهده می گیرد.
تاریخچه ویندوز
بیل گیتس و پل آلن که شرکت مایکروسافت را پایه گذاری کرده بودند در اوایل دهه 90 به فکر ورود به دنیای سیستم عامل ها می افتند که بر روی کامپیوترهای IBM قابل استفاده باشد و اولین نسخه ام اس داس را منتشر می کنند. از آن روز تا کنون انواع سیستم عامل هایی که توسط شرکت مایکرو سافت منتشر شده این چنین است.
مایکروسافت داس
ویندوز 1
ویندوز 2
ویندوز 3
ویندوز 95
ویندوز 98
ویندوز ME
ویندوز 2000
ویندوز xp
ویندوز ویستا
ویندوز 7
ویندوز 8
ویندوز 10
ویندوز 11
سیستم عامل ام‌اس-داس یا MS-DOS
مایکروسافت که به فکر برنامه نویسی سیستم عاملی برای کامپیوترهای آی بی ام (IBM) بود اولین نسخه ام اس داس (MS-DOS) یا مایکروسافت داس را در سال 1981 و بر روی فلاپی دیسک منتشر کرد. این سیستم عامل به صورت خط فرمان بود و کاربر باید درخواست های خود را در محیط داس تایپ می کرد.
ویندوز 1 (Windows 1)
دشواری های به خاطر سپردن و کار با خط فرمان و دستورات DOS از یک سو و رقابت با مکینتاش اپل، مایکروسافت را برای خلق سیستم عاملی با رابط کاربری گرافیکی مصمم کرد تا کاربران بی نیاز از تایپ دستورات شوند.
اولین نسخه ویندوز که در نوامبر سال 1985 به بازار آمد عملا یک رابط گرافیکی 16 بیتی برای داس بود. ویندوز 1 با وجود گرافیک ضعیفی که داشت با استقبال کاربران مواجه شد. در این محیط کاربران با استفاده از موس و محیط پنجره ها می توانستند با برنامه های مورد نظر خود کار کنند.
Windows در انگلیسی معنای پنجره را می دهد و علت نام گذاری این سیستم عامل آن است که نرم افزارهای مختلف را در قالب پنجره های مختلف باز می کند. شما می توانید لیست فایل های هر درایو را در یک پنجره ببینید. هر برنامه را در یک پنجره باز کنید و بین پنجره ها جابجا شوید.
این نسخه از ویندوز نقاط ضعف زیادی داشت از جمله اینکه امکان قرارگیری پنجره ها روی هم و بستن پنجره ها وجود نداشت و کاربر فقط از طریق منوی کشویی می توانست بین پنجره ها جا به جا شود.
پشیتبانی از این ویندوز در دسامبر 2001 به پایان رسید.
ویندوز ۲ (Windows 2)
دو سال پس از عرضه ویندوز 1، ویندوز 2 در دسامبر 1987 به بازار عرضه شد. در این نسخه از ویندوز، برخی نقاط ضعف ویندوز 1 بر طرف شده بود، سیتم عامل مقدار بیشتری از حافظه را مدیریت می کرد، امکان قرار گرفتن پنجره ها روی هم وجود داشت، با اضافه شدن آیکن ها، گرافیک کمی بهبود یافته بود و رابط کاربری جدیدی با نام مالتی تسکینگ وارد سیستم عامل شد. این نسخه تا دسامبر 2001 از سوی مایکروسافت پشتیبانی می شد.
ویندوز 3 (Windows 3)
ویندوز 3 سه سال بعد و در مه 1990 منتشر شد. در این ویندوز واسط گرافیکی بهبود یافته بود و سیستم عامل قادر بود از کارت گرافیکی 256 رنگ و رم 16 مگابایت پشتیبانی کند.
ویندوز ۹۵ (Windows 95)
پنج سال گذشت تا مایکروسافت با رونمایی از ویندوز 95 تحولی در سیستم عامل ویندوز خود پدید آورد. ویندوز 95 در سال 1995 به بازار عرضه شد و از نظر ظاهری و رابط گرافیکی تغییر و بازسازی گسترده ای نسبت به نسخه های قبلی داشت. در این نسخه تصاویر زمینه، منوی استارت و مرورگر اینترنت اکسپلورر 4 اضافه شد. با توجه به اینکه ویندوز 95 پس از نسخه 3 عرضه شد، با نام ویندوز ۴ نیز شناخته می شود. این نسخه در زمان خود با استقبال کاربران روبرو شد.
ویندوز ۹۸ (Windows 98)
ویندوز 98 یا ویندوز Memphis که سه سال بعد در مه 1988 به بازار عرضه شد یک محصول ترکیبی 16 بیتی و 32 بیتی یکپارچه بود که رابط کاربری بهبود یافته بود. در واقع نسخه به روز شده ویندوز 95 بود که پشتیبانی از USB، DVD و سیستم FAT32، بهبود مرورگر اینترنت اکسپلورر و توانایی فرستادن و گرفتن ایمیل، پشتیبانی از چند مونیتور، اشتراک اتصال اینترنت و امکان به روز رسانی ویندوز از امکانات اضافه شده به این سیستم عامل بود. در این نسخه از ویندوز کاربران به راحتی می توانستند به اینترنت متصل شده وبگردی کرده ایمیل خود را مدیریت کنند.
ویندوز 98 برای نصب و اجرا نیاز به پردازنده 486DX-2/66 MHz، رم ۱۶ MB و حداقل ۵۰۰ MB فضای خالی هارد دیسک نیاز داشت.
این نسخه تا سال 2006 پشتیبانی می شد.
ویندوز ME (Windows Me)
نقطه ضعف ویندوز 98 عملکرد ضعیف عملکرد درایوها بود، به همین خاطر دو سال بعد یعنی در سال 2000 ویندوز ME جایگزین ویندوز 98 شد.
در این ویندوز اشکالات رابط کاربری برطرف و عملکرد درایوها بهبود پیدا کرد. اینترنت اکسپلورر 5 و ویندوز مدیا پلیر 7 ارائه شد. همچنین امکان متصل چند سیستم به با استفاده از گزینه MY Network فراهم شد. پشتیبانی از این ویندوز تا سال 2006 ادامه یافت.
ویندوز ۲۰۰۰ (Windows 2000)
ویندوز 2000 در سال 2000 معرفی شد و بیشتر از اینکه برای سیستم های خانگی کاربرد داشته باشد، یک سیستم عامل گرافیکی برای محیط های کاری و سرورهای شبکه می باشد. با توجه به اینکه نسخه های قبلی ویندوز نمی توانست در متصل کردن سرورهای دارای پهنای باند بزرگ به خوبی عمل کند، این ویندوز مخصوص شبکه تولید و عرضه شد.
انواع ویندوز 2000:
Windows 2000 Professional
Windows 2000 Server
Windows 2000 Advanced Server
Windows 2000 Datacenter Server
ویندوز xp (Windows XP)
ویندوز اکس‌پی یک سال بعد و در اکتبر سال 2001 در نسخه های 32 بیتی و 64 بیتی به بازار عرضه شد.
با توجه به شباهت های زیاد می توان گفت که ویندوز XP نسخه پیشرفته تر ویندوز 98 است که رابط کاربری، کنترل کاربران، امکانات شبکه، چند زبانه بودن، امنیت، کاربرد تصاویر دیجیتال، ابزار ویرایش فیلم و موسیقی، مرورگر اینترنتی و سرویس های ایمیل بهبود یافته و کامل تر شده و امکاناتی مانند تعویض سریع کاربر و دسکتاپ ها، قابلیت دسک تاپ از راه دور و پشتیبانی از اکثر مودم های DSL و اتصالات شبکه به این ویندوز اضافه شده است.
این ویندوز که بر روی هسته ویندوز NT و 2000 پایه گذاری شده و یکی از محبوب ترین سیستم های کامپیوتر در جهان می باشد که از سال 2004 تا 2011 پر فروش ترین سیستم عامل بوده و بیش از 400 میلیون نسخه از آن نصب شده و استفاده شده است.
انواع ویندوز xp
ویندوز ایکس پی در ویرایش های مختلفی ارائه شده که رایج ترین آنها عبارتند از:
ویندوز XP ویرایش خانگی
ویندوز XP حرفه‌ای
ویندوز XP ویرایش Media Center
ویندوز XP ویرایش Tablet PC
ویندوز XP ویرایش ۶۴ بیتی
ویندوز XP ویرایش حرفه‌ای x۶۴
سیستم مورد نیاز برای نصب و اجرای ویندوز اکس‌پی:
سرعت پردازش: ۲۳۳ مگا هرتز
حافظه RAM: ۶۴ مگابایت
کارت گرافیک: سوپر وی‌جی‌ای (۸۰۰x۶۰۰) یا تفکیک‌پذیری بالاتر
فضای خالی دیسک سخت : حدود ۱٫۵ گیگابایت یا بیشتر (۱٫۸ گیگابایت فضای اضافه برای سرویس پک دو، ۹۰۰ مگابایت فضای اضافه برای سرویس پک سه)
ویندوز xp از سال 2014 دیگر پشتیبانی نمی شود.
ویندوز ویستا (Windows Vista)
ویندوز ویستا با هدف ارتقا سطح امنیت سیستم عامل در ژوئن 2005 یعنی پنج سال پس از ویندوز ایکس پی به بازار عرضه شد.
در این ویندوز ظاهر و پوسته گرافیکی تغییر کرده و مواردی چون بهبود قابلیت جستجو، باز طراحی قابلیت های شبکه، صوت، چاپ و زیر سیستم های تصویری، اضافه شدن ابزارهای رسانه و چند رسانه ای، ارائه thumbnails های هم زمان و زنده، اضافه شدن .net Framework 3، تغییر چیدمان نوار ابزار و منوی استارت و تغییرات کلی و جزئی دیگر از قابلیت های ویندوز ویستا بود. اما وجود برخی مشکلات و انتقادات زیاد از این ویندوز، توسعه و پشتیبانی از آن را به سریع تر از آنچه انتظار می رفت متوقف کرد.
نسخه های ویندوز ویستا
Windows Vista Starter Edition
Windows Vista Home Basic
Windows Vista Home Premium
Windows Vista Ultimate
Windows Vista Business
Windows Vista Enterprise
سیستم مورد نیاز برای ویندوز Vista
پردازنده: ۸۰۰ مگاهرتز
حافظه: ۵۱۲ مگابایت رم
کارت گرافیک: لایق Direct x 9
حافظه گرافیکی: ۱۲۸ مگابایت رم و پشتیبانی تا ۲،۷۵۶،۰۰۰ پیکسل
فضای هارد دیسک: ۱۵ گیگابایت
ویندوز ۷ (Windows 7)
دو سال بعد ویندوز 7 به عنوان هفتمین نسخه سیستم عامل ویندوز در اکتبر سال 2009 به بازار عرضه شد که با استقبال کاربران مواجه شد و با وجود 100 میلیون کاربر جزو محبوب ترین سیستم عامل ها به شمار می رود.
ویندوز ۷ در اصل نسخه بهینه شده و ارتقا یافته ویندوز ویستا بود که از قابلیت چند لمسی پشتیبانی می کرد. پشتیبانی از Virtual Hard Disk، پاورشل و تشخیص دستخط و طراحی جدید پوسته ویندوز و نوار وظیفه از دیگر امکانات و تغییرات این نسخه نسبت به نسخه های قبلی ویندوز می باشد.
پشتیبانی از این ویندوز در ژانویه 2020 متوقف شد.
انواع ویندوز 7
ویندوز 7 در ویرایش های مختلفی به بازار عرضه شده است که عبارتند از:
Windows 7 Starter
Windows 7 Home Basic
Windows 7 Home Premium
Windows 7 Home Professional
Windows 7 Enterprise
Windows 7 Ultimate
حداقل سخت‌افزار لازم برای راه‌اندازی ویندوز ۷
ویندوز 32 بیتی:
سرعت پردازش: ۱ گیگاهرتز
حافظه RAM: ۱ گیگابایت
کارت گرافیک: سازگار با دایرکت‌ایکس و حافظه گرافیکی ۱۲۸ مگابایت (برای آئرو ویندوز)
فضای دیسک سخت: ۱۶ گیگابایت
ویندوز 64 بیتی:
سرعت پردازش: ۱ گیگاهرتز
حافظه RAM: 2 گیگابایت
کارت گرافیک: سازگار با دایرکت‌ایکس و حافظه گرافیکی ۱۲۸ مگابایت (برای آئرو ویندوز)
فضای دیسک سخت: 20 گیگابایت
ویندوز ۸ (Windows 8)
ویندوز برای استفاده در کامپیوتر شخصی، تلفن همراه و تبلت سه سال بعد و در اوت 2012 به بازار عرضه شد.
در این ویندوز رابط کاربری برای صفحه نمایش لمسی تغییر کرده و صفحه شروع به صورت کاشی کنار هم چیده شده و دکمه استارت از نوار وظیفه حذف شده است. ورود کاربر با استفاده از تصویر، بوت سریع هیبریدی، مرورگر اینترنت اکسپلورر 10، پشتیبانی از USB3، پشتیبانی از چند نمایشگر و قابلیت بازگردانی سیستم عامل به تنظیمات اولیه از دیگر قابلیت های این نسخه می باشد.
ویندوز 8 با تلفیق خدمات آنلاین مایکروسافت خدمات بیشتری به کاربر ارائه می دهد. به عنوان مثال در این ویندوز می توان با یک حساب مایکروسافت تنظیمات را بین چند کامپیوتر هماهنگ کرد. همچنین کاربران می توانند برنامه ها، تنظیمات و پرونده های خود را در فضای ذخیره سازی ابری اسکای درایو مایکروسافت ذخیره کنند. ایکس باکس لایو از دیگر امکانات ویندوز 8 است شامل برنامه های Xbox-branded که برای بازی ها، موسیقی و ویدیو ها می شود.
پشتیبانی از ویندوز 8 به دلیل نقص رابط کاربری و پیچیدگی آن در سال 2018 متوقف به جای آن ویندوز 8.1 معرفی شد. در این نسخه دکمه استارت به صورت نیمه کامل برگشته، در اپلیکیشن های ویندوز تغییراتی ایجاد شده و عملا ویندوز 8 اصلاح و آپدیت شده است.
نسخه های ویندوز 8
ویندوز ۸ در چهار ویرایش به بازار عرضه شده که به شرح زیر است:
Windows 8
Windows 8 Pro
Windows 8 Enterprise
Windows 8 RT
حداقل سخت‌افزار مورد نیاز برای ویندوز ۸
پردازنده: ۱ گیگاهرتز، به شرطی که دارای ویژگی‌های NX، PAE و SSE۲ باشد.
حافظه رم: 1 گیگابات برای ویندوز 32 بیتی و 2 گیگا بایت برای ویندوز 64 بیتی
کارت گرافیکی: دایرکت ایکس ۹ یا بالاتر
فضای هارد دیسک: ۱۶ گیگابایت برای ویندوز 32 بیتی و 20 گیگا بایت برای ویندوز 64 بیتی
ویندوز ۱۰ (Windows 10)
ویندوز 10 حاصل تصمیم مایکروسافت برای ساخت یک پلترم جامع نرم افزاری برای ویندوز، ویندوز فون و اکس باکس وان بود که سه سال بعد و در ژوئیه 2015 رونمایی شد.
در این ویندوز اشکالات نسخه 8 برطرف شده و قابلیت های جدیدی نیز اضافه شده است. امکان استفاده از چندین دسکتاپ مجازی، بازگشت منوی استارت، قابلیت اجرای برنامه های دانلود شده از فروشگاه ویندوز، دستیار دیجیتال کورتانا، مرورگر مایکروسافت اج (Edge)، و پیام رسان تلفیق شده با اسکایپ از جمله امکانات و تغییرات این ویندوز می باشد.
پشتیبانی از اپلیکیشن های سراسری که به سیستم عامل وابسته نیست، تطبیق رابط کاربری ویندوز با پلتفرم، پشتبانی از وضوح 8K از دیگر قابلیت های ویندوز 10 می باشد.
تا کنون بیش از یک میلیارد نفر این ویندوز را نصب کرده اند.
انواع ویندوز 10
انواع نسخه های ویندوز ۱۰ به شرح زیر می باشد:
نسخه Windows 10 Home
نسخه Windows 10 Pro
نسخه Windows 10 Pro for Workstations
نسخه Windows 10 Enterprise
نسخه Windows 10 Education
نسخه Windows 10 Pro Education
معرفی نسخه‌های Windows 10 KN و Windows 10 N
نیازهای سخت افزاری ویندوز ۱۰
پردازنده: 2 گیگاهرتز یا بیشتر همراه با پشتیبانی از PAE ,NX و SSE2 و پشتیبانی از CMPXCHG16b ,PrefetchW و LAHF/SAH ویژهٔ ۶۴بیتی
حافظه رم: 1 گیگابایت برای ویندوز 32 بیتی و 2 گیگابایت برای ویندوز 64 بیتی
کارت گرافیک: دایرکت‌ایکس ۹ با درایور WDDM
صفحه نمایش: ۸۰۰×۶۰۰ پیکسل
فضای دیسک سخت: ۱۶ گیگابایت (۳۲بیتی) - ۲۰گیگابایت (۶۴بیتی)
ویندوز ۱۱ (Windows 11)
شش سال بعد، در ژوئن 2021 ویندوز 11 با ظاهری جدید و جذاب تر و کاربر پسند تر از نسخه های قبلی در اختیار کاربران قرار گرفت.
در این نسخه آیکون ها و دکمه استارت در وسط نوار وظیفه تسک بار قرار گرفته و Snap Layouts و Snap Groups نیز اضافه شده است. کاربر می تواند برای هر محیطی یک دسکتاپ جداگانه تعریف کند.
قابلیت پیشرفته تشخیص صدا، بهبود تایپ صوتی تبدیل صدا به متن و اجرای دستورات صوتی،
از امکانات پیشرفته ویندوز ۱۱ اپ استور جدید و اجرای اپلیکیشن های اندرویدی می باشد که می توان اپلیکیشن های اندرویدی را مانند برنامه های معمولی روی ویندوز نصب و اجرا کرد. جایگزینی Microsoft Teams با اسکایپ برای ارتباط تصویری، صوتی و متنی، بهبود گرافیک و رنگ در گیمینگ با Auto HDR، فناوری DirectStorage برای افزایش سرعت بارگذاری بازی و ادغام Xbox در ویندوز از دیگر تغییرات این ویندوز می باشد.
انواع ویندوز ۱۱
ویندوز 11 در 7 ویرایش توسط مایکروسافت ارائه شده است که عبارتند از:
Windows 11 Home
Windows 11 Pro
Windows 11 Pro Education
Windows 11 Pro for Workstations
Windows 11 Enterprise
Windows 11 Education
Windows 11 Mixed Reality
سیستم مورد نیاز ویندوز 11
پردازنده: 1 گیگاهرتز یا بیشتر با حداقل 2 هسته پردازنده 64 بیتی سازگار x86-64 یا ARM64
رم: 4 گیگابایت
فضای ذخیره سازی: 64 گیگابایت
کارت گرافیک: سازگار با DirectX 12 یا بالاتر با درایور WDDM 2.0
نمایشگر: با وضوح 720 یا بالاتر
ویندوز فون (Windows Phone)
این نسخه از ویندوز مخصوص تلفن های هوشمند و تبلت است.
ویندوز سی ای ( Windows CE)
نسخه از ویندوز است که بر روی رایانه های کمینه مانند سیستم های هدایت ناوبری ماهواره ای، برخی گوشی های همراه نصب شده و مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع ویندوز های کامپیوتر
در ادامه لیستی از ورژن های ویندوز و زمان انتشار آنها را مشاهده می کنید.
ویندوز ۱٫۰۱ در تاریخ ۲۰ نوامبر ۱۹۸۵
ویندوز ۱٫۰۳ در تاریخ اوت ۱۹۸۶
ویندوز ۱٫۰۴ در تاریخ آوریل ۱۹۸۷
ویندوز ۲٫۰ در تاریخ ۹ دسامبر ۱۹۸۷
ویندوز ۲٫۱۰ در تاریخ ۲۷ مه ۱۹۸۸
ویندوز ۲٫۱۱ در تاریخ ۱۳ مارس ۱۹۸۹
ویندوز ۳٫۰ در تاریخ ۲۲ مه ۱۹۹۰
ویندوز ۳٫۱ در تاریخ آوریل ۱۹۹۲
ویندوز ان‌تی ۳٫۱ در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۹۳
ویندوز برای ایستگاه‌های کاری ۳٫۱۱ در تاریخ نوامبر ۱۹۹۳
ویندوز ۳٫۲ در تاریخ ۲۲ نوامبر ۱۹۹۳
ویندوز ان تی ۳٫۵ در تاریخ ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۴
ویندوز ان تی ۳٫۵۱ در تاریخ ۳۰ مه ۱۹۹۵
ویندوز ۹۵ در تاریخ ۲۴ اوت ۱۹۹۵
ویندوز ان تی ۴٫۰ در تاریخ ۲۴ اوت ۱۹۹۶
ویندوز ۹۸ در تاریخ ۲۵ ژوئیه ۱۹۹۸
ویندوز ۲۰۰۰ در تاریخ ۱۷ فوریه ۲۰۰۰
ویندوز ام ای MA در تاریخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۰
ویندوز اکس پی XP در تاریخ ۲۵ اکتبر ۲۰۰۱
ویندوز ویستا در تاریخ ۳۰ ژانویه ۲۰۰۷
ویندوز ۷ در تاریخ ۲۲ اکتبر ۲۰۰۹
ویندوز ۸ در تاریخ ۲۶ اکتبر ۲۰۱۲
ویندوز ۸٫۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۱۳
ویندوز ۱۰ در تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۱۴
ویندوز ۱۰ اکس منتشر نشده اما ساخته شده
ویندوز ۱۱ ۲۴ ژوئن ۲۰۲۱
پرکاربردترین ویندوز
ویندوز 10 با بیش از یک میلیارد کاربر تا کنون محبوب ترین و پر کاربردترین ویندوز بوده است.
